نقد و تحلیل مقایسه ای منطق داستانی بهرام گور در شاهنامه و متون تاریخی قدیم

دو نوع متفاوت روایت تاریخی و روایت شاعرانه از داستان بهرام گور وجود دارد. در یک سو، دیدگاه تاریخ نویسان و در سوی دیگر، نگاه فردوسی به عنوان شاعری داستان پرداز درباره­ این موضوع می­باشد در این مقاله، تلاش نگارنده بر آن است که بر اساس تعریف دو نوع نگاه تاریخی و شاعرانه، به این تفاوت دیدگاه ها صورت تحقیقی بدهد. برخی از تفاوت ها، دخالت عمیقی در سیر و طرح روایت ندارند و تنها به لحاظ کمّی و آماری اختلاف هایی در برخی از عناصر نه چندان مؤثّر در داستان به وجود می آورند. اختلاف نظر فردوسی و تاریخ نویسان درباره زمان تولد، سّن، مدت پادشاهی بهرام و... از این گونه اند. دسته ای دیگر از تفاوت ها، دیگرگونگی نگاه ها را در نوع طرّاحیِ روایت و عواملی چون شخصیت پردازی، طرح، انسجام متن و... می رسانند. بی تردید مهم ترین علت وجود این اختلافات را باید در تفاوت شیوه بیان متن ادبی و متن تاریخی جست؛ متن ادبی دارای سبک و بیان زبانی متمایزی از متن تاریخی است. البتّه در شکل گیری این اختلاف ها، مسایلی چون مقتضیات اجتماعی و مذهبیِ زمان فردوسی هم دخیل بوده اند که در این مقاله به اختصار بررسی شده اند.